De fysiologie van de hoofdhuid

De hoofdhuid is het deel van de huid dat de schedel bedekt. Deze doorlopende, soepele en resistente deklaag is opgebouwd uit verschillende lagen. Het is het levende deel van het haar dat in de oppervlaktelaag ingeplant is.

Bij volwassenen zonder kaalheid is de hoofdhuid tussen 600 en 700 cm² groot. Met 2500 receptoren per vierkante centimeter is dit een uiterst gevoelig deel van ons lichaam.

Ze bevat 100.000 tot 150.000 haren gemaakt van keratine. Dit cijfer varieert van persoon tot persoon.

Ze bestaat uit een beschermend weefsel aan de oppervlakte, de opperhuid, en een voedend steunweefsel diep onderin, de lederhuid, die talrijke bloedvaten bevat ter hoogte waarvan de haarwortel, het haarzakje, een uitwisselingszone ontwikkeld heeft om de vitale energie van het haar aan te zuigen.

Het is zeer belangrijk dat de hoofdhuid, de bodem waarop de haarbulbus ingeplant wordt, gezond is en de voedingsstoffen levert die nodig zijn voor de haargroei.

Een gezonde en evenwichtige hoofdhuid is een hoofdhuid in goede gezondheid, die in staat is mooi en levendig haar te produceren. Het is ook een hoofdhuid die in staat is haar functies als fysieke barrière van bescherming en thermische isolatie te vervullen.

De hoofdhuid: een complex evenwicht

Een doorsnede van de hoofdhuid toont verschillende lagen.

De opperhuid is een zeer dun laagje van 1/10^e van een millimeter. Ze dringt door tot in de lederhuid en vormt daar het buitenste epitheliale omhulsel, dat dus samenhangt met de epidermis zelf. Net als de opperhuid is ook dit omhulsel samengesteld uit verschillende lagen cellen.

De lederhuid is een zeer vasculair gebied van de hoofdhuid. Ze is dik, gemiddeld 2,5 millimeter. Hier bevindt zich de wortel van het haar: het haarzakje. Omgeven door een rijk vasculair netwerk, profiteert het van een grote toevoer van energie, die essentieel is voor de haargroei en om overleving en celvernieuwing te bevorderen.

De hypodermis bestaat uit vetweefsel waarin de haarbulbus diep ingenesteld is (3,5 centimeter van het oppervlak).

Als de bloedsomloop in de papil actief is, groeit het haar snel. Zo niet, dan vertraagt de groei. De vernietiging van de papil leidt tot permanent haarverlies en het afsterven van het haarzakje.

Het haarzakje is geprogrammeerd om 25 haren te produceren, wat overeenkomt met de 25 haarcycli die een individu tijdens zijn of haar leven doormaakt.

Aan de bulbus zit de talgklier vast die talg produceert.

Deze complexe emulsie, bestaande uit water, zweet en rijk aan talg, is het essentiële bestanddeel van de HLF (hydrolipidenfilm). Het oppervlak van het haar en de hoofdhuid wordt omhuld door deze beschermende film. Hij voorkomt het binnendringen van vreemde stoffen (UV, vervuiling...) en regelt de hydratatie door inwendig vochtverlies (IVV) te voorkomen. Hij is ook verantwoordelijk voor het zijdeachtige uiterlijk van het haar.

De haarschacht vormt het vrije en zichtbare deel van het haar. De diameter is 70 tot 100 micron.

Ze bestaat uit 95% keratine, een vezelige proteïne die bestaat uit ketens van aminozuren, gesynthetiseerd door cellen onderin het haarzakje. In een helix gestrengeld vormt keratine het skelet van het haar. Ze zorgt voor de uitzonderlijke weerstand en elasticiteit van het haar. Dankzij keratine is het haar, ondanks haar fijnheid, uiterst sterk.

De haarschacht combineert verschillende kenmerken: elasticiteit, lage chemische weerstand, goede mechanische weerstand, hoge waterabsorptie, weerstand tegen biologische bestanddelen en elastische eigenschappen.

Binnenin geeft de aanwezigheid van melanine, het natuurlijke pigment van de huid en het haar, kleur aan het haar.

- De middelste laag: de cortex is het essentiële en dikste deel van de haarschacht. Het is zelf samengesteld uit verschillende lagen gepigmenteerde keratinecellen die bij elkaar gehouden worden door het intercellulaire cement dat zorgt voor de sterke cohesie van de haarcellen en de ondoordringbaarheid van het haar. De cortex, die 80% van het haar uitmaakt, geeft het haar architectuur en kleur.

- De buitenlaag: de cuticula. Het haar wordt beschermd door de cuticula die bestaat uit beschermende schubben die over elkaar liggen zoals dakpannen op een dak. Ze zijn bedekt met een dun laagje talg dat zorgt voor de glans van de haarschacht. De schubben fungeren als een transparante bescherming en maken het haar glanzend en zijdezacht.

De celvernieuwing van de hoofdhuid gebeurt om de 14 dagen. Maar dit kan versneld worden in geval van ontsteking.

De fysiologische rollen van de hoofdhuid

De hoofdhuid vervult twee belangrijke rollen

 Ze herbergt de haarzakjes waaruit het haar ontstaat en die zorgen voor de groei ervan.

Ze vormt een echte beschermende fysieke barrière. 

De plaats van implantatie van de haarzakjes

De hoofdhuid verschilt van de lichaamshuid door de overvloed aan haarzakjes, de dikte van de haren en het aantal en volume van de talg- en zweetklieren. Ze heeft ook een rijk zenuw- en vaatnetwerk, dat nodig is om de stoffen te leveren die essentieel zijn voor een sterke haargroei.

Ze is een echt reservoir van haarzakjes, die het in zeer grote aantallen in haar oppervlaktelaag herbergt. Gemiddeld zijn het er tussen de 100.000 en 150.000.

Aan de basis van het haarzakje bevindt zich een groot aantal kleine bloedvaten, de microcirculatie. Hun functie is het bloed naar de haarbulbussen te transporteren om ze te voorzien van voedingsstoffen en zuurstof, die essentieel zijn voor de groei van sterk, gezond en vitaal haar.

Het is deze nauwe verbinding die de cellen van de bulbussen, de keratinocyten, in staat stelt voortdurend de bestanddelen van de haarvezel te produceren.

Een echte fysieke beschermende barrière

Net als de huid heeft ook de hoofdhuid verschillende functies.

- Zweetacties: zweten draagt bij tot deze thermische isolatie. Het is een fenomeen dat in wezen bestaat uit het afvoeren van warmte door middel van het mechanisme van verdamping van water aan het huidoppervlak en dus ook het hoofdhuidoppervlak.

- De talgklierfunctie: de talgklier, die aan het haar vastzit, scheidt talg af, het essentiële bestanddeel van de hydrolipidenfilm (HLF) aan het oppervlak. Terwijl ze het uitdrogen van de hoofdhuid beperkt, zorgt ze voor een bacteriedodende werking en vet ze het haar in. Ze speelt dus een rol bij de bescherming van de hoofdhuid.

De hoofdhuid is echt een orgaan dat verzorgd moet worden. De gezondheid en schoonheid van het haar hangen ervan af.